وزوان

اب وهوای ان نسبتا خشک ونیمه کویر است. گر چه در تابستان چندان نیازی به وسایل برودتی ندارد ولی افتاب ان گزنده و پوست انسان را میسوزاند ودر زمستان گرچه خیلی برفگیر وباران زا نیست ولی سرمای ان مثل افتابش گرنده است وبه مغز استخوان می زند وهمانگونه که باز هم ذکر شده است چون در معرض وزش باد سرد از طرف دره (قرقچی)قرار گرفته سرمای سوزانی دارد دره قرقچی در بالای منطقه موته ودر بین تهران اصفهان که کوه کرکس به ان منتهی می شود قرار دارد و رانندگان قدیمی و بیابانی این دره را خوب می شناسند ودر زمستان از برف و یخبندان ان واقفند و میدانند که در این مسیر از این دره سرد تر وجود ندارد .ولی چهار فصل ان نسبتا دایر است.اب کشاورزی ان قدیما از قنات بسیار قدیمی تشکیل ولی اب اشامیدنی و مصارف خانگی از چاه بود ودر هر منزلی یک حلقه چاه حفر می کردند که عمق ان از 10الی 15 متر بود ولی در محل (دهنو)عمق چاه کمتر بود.لازم به ذکر است که وزوان از دو محل یکی به نام محله بالا ودیگری به نام دهنو تشکیل شده این دو محل رارود خانه ای از یکدیگر تفکیک می کرد.این رود خانه عمق زیادی نداشت,واکثرا خشک بود ولی بعضی اوقات مثل پاییز در مواقع بارندگی شدید سیل جاری میگردید و رود خانه که گنجایش سیل را نداشت اب سیل به دشت و باغ وخانه ها وارد می شد و باعث خرابی و زیان می گردید . لزا وقتی مردم احساس می کردند که ممکن است سیل بیاید با کمک یکدیگر می رفتند (گشگن بالا گیر)واین یک عبارت برای اینکه جلوی سیل را بگیرند .چندین مرد قلچماق بایستی در اسرع وقت دربالای محل وزوان که دشتی بود به نام گشگن بروند ومسیل درست کنند تا سیل به محل وارد نشود .لذا ضرب المثلی بود که می گفتند "فلانی گشگن بالا گیر نمی شود "،یعنی ادم باعرضه وبا بنیه ای نیست،ولی چند سالی است که هم رود خانه را عریض وعمیق کرده اند وهم سیلی وجود ندارد که مردم نگران باشند .به غیر از قنات بزرگ و قدیمی که نام برده شد قنات دیگری هم وجود داشت به نام قنات نو یا به زبان محلی "قنات نواَ"وان اب مختصری داشت که صرف حمام ولباسشویی عمومی وغسالخانه می گردید.لازم به ذکر است قنات وزوان از نظر قدمت دومین قنات ایران است اولی در یزد ودومی در وزوان.از همین جهت معلوم می شود که سابقه این محل بسیار زیاد است واین ساختمان ها وبناهای فعلی چندمین ابنیه ای که مشاهده می شود وگرنه تاریخ بنای اولیه ان معلوم نیست.

در زبان محلی اینجا را "وجگون" می گویند وروایاتی هم هست که چندین سال قبل زلزله ای رخ داده واین شهر واژگون شده است (واز این جهت می گویند وجگون)ودوباره بناهایی ساخته شده که در زمان اجداد ما خراب بوده وحتی در زمان ما هم (50 سال قبل) باقیمانده ظروف سفالی ان را مشاهده می کردیم (مثل قلعه جنبل).یکی هم قلعه دهنو است که بقایای ان هنوز وجود دارد و قدمت ان حدود 300سال است.   ولی در قبرستانی که هنوز هم مردگان را دفن میکنند سنگ قبرهایی مشاهده شده است که قبل از اسلام وجود داشته است .به هر حال قدمت این محل بسیار زیاد است ولی به علت بی تو جهی و کمبود اب و عدم امکانات تا به حال پیشرفتی در ان حاصل نشده است لکن بنده معتقد هستم که در این قرن اینجا به شهری بزرگ تبدیل خواهد شد زیرا شواهد و وقایع این امر را محتمل می داند.الله اعلم